De wijk

De Tarwewijk is een van de acht wijken van het Rotterdamse stadsdeel Charlois. De wijk ligt ten zuiden van Maashaven en heeft de vorm van een driehoek. Een zijde van de driehoek wordt gevormd door de haven, de andere twee door de Pleinweg en de Dordtselaan. Via deze twee brede wegen staat de wijk rechtstreeks in verbinding met de Maastunnel en de Erasmusbrug. De metro die de Tarwewijk doorsnijdt vormt eveneens een directe verbinding met Rotterdam Noord. Deze stedebouwkundige kenmerken hebben er samen met de sociaalhistorische context toe geleid dat de Tarwewijk een instap~ en doorstroomwijk is geworden.

De Tarwewijk is niet oud. Zij bestaat slechts iets langer dan 100 jaar. Omstreeks 1914 werd de wijk gebouwd in een polder van de gemeente Charlois, vooral om er de havenarbeiders van de snel groeiende haven te huisvesten. Talloze boeren uit het westen van Noord-Brabant en van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden die ten gevolge van de heersende malaise in de landbouw brodeloos waren geworden, konden in de Rotterdamse haven werk vinden. Zij vestigden zich op de linker Maasoever in de nieuwe wijken die dicht bij de havens lagen. Gewild was onder andere de ‘Tarwebuurt’ (de toenmalige benaming voor de huidige Tarwewijk) waar zich grote graanbedrijven en opslagplaatsen vestigden zoals Meneba, de Quaker en de Maassilo. In de aangrenzende Maashaven werden de graanschepen verladen. De naam van de wijk vindt zijn oorsprong dus in deze geschiedenis.

De Tarwebuurt van toen was bekend als een gezellige volksbuurt. Zij had een buurtraad met een eigen onderkomen. Met de opbrengst van oude kranten werden voor de bewoners uit de Tarwebuurt uitstapjes betaald. Brede straten zoals de Mijnsherenlaan en de Dordtselaan gaven de buurt een voornaam karakter. In deze straten woonden vooral artsen, advocaten en notarissen. De gehele wijk telt meer dan 35 bekende Nederlanders die er geboren zijn of er gewoond hebben zoals uitgever Geert van Oorschot en schrijver A.M. de Jong. (Wil je meer weten over bekende Nederlanders die in de Tarwewijk gewoond hebben, ben je benieuwd naar bijzondere verhalen en gebeurtenissen en wil je je echt verdiepen in de historische context?)

Om culturele voorzieningen voor de Tarwewijk en omgeving te treffen werden in 1954 de Groote Schouwburg en in 1959 de Kunstzaal Zuid geopend. Beide waren gelegen tussen de Pleinweg en Zuidplein. Het Zuidpleingebied werd beschouwd als behorend bij de Tarwewijk. Toen in 1968 Rotterdam-Zuid door middel van de metrolijn werd ontsloten, werden er direct plannen gemaakt om rondom Zuidplein een groot overdekt winkelcentrum te bouwen dat uiteindelijk in 1970 werd geopend.

Begin jaren vijftig vestigden zich de eerste gastarbeiders in de wijk. Eerst Italianen en later, in de jaren zestig, Spanjaarden, Turken en Marokkanen. De Nederlandse bewoners die in de eerste vier tot vijf decennia van de vorige eeuw in de Tarwewijk kwamen wonen verlieten meer en meer de wijk met het gevolg dat de huidige bevolking voor 79% een migratieachtergrond heeft. Er wonen maar weinig mensen in de Tarwewijk van wie ook de grootouders hier nog gewoond hebben. Er wonen überhaupt niet veel oudere mensen; slechts 7% is ouder dan 65 jaar. Daarentegen is 18% jonger dan 15 jaar. Het is wel verontrustend dat 69% van de huishoudens moet rondkomen van een laag inkomen en slechts 12% van de Tarwewijkers betaald werk heeft. Zulke gegevens en de scores in het wijkprofiel geven al jaren aan dat de Tarwewijk een ‘probleemwijk’ is. De Gemeente werkt sinds het einde van de vorige eeuw aan de verbetering van de situatie zowel op fysiek en sociaal niveau als met betrekking tot de veiligheid. Verschillende bewonersinitiatieven, zoals ook de CultuurWerkplaats Tarwewijk, dragen op hun manier bij aan de verbetering van de wijk.